Có bạn đồng đặt câu hỏi rằng: "Thầy con nhà có đại tang mà sau mấy ngày đã mở phủ cho con rồi có sao không ạ? Con có thắc mắc hỏi thì thầy trả lời là: Thầy đã làm lễ xả tang rồi" con không hiểu như thế nào là xả tang?

Nay Huyền Tích viết bài trả lời mọi người cùng nhau đóng góp suy ngẫm, không quy chụp, quy định, bài viết để tham khảo, vạn sự do tâm mỗi người! Không bình luận tiêu cực thị phi!

Sự hình thành Đạo Mẫu dựa trên nền tảng lịch sử văn hóa Dân tộc Việt, kết hợp tín ngưỡng thờ cúng trong dân gian. Một số nghi thức kiêng kị trong tâm linh cũng bị ảnh hưởng từ Nho Giáo, Phật Giáo và các Đạo Giáo khác. Việc để tang người thân mất cũng dựa trên các nghi thức của Đạo, và dựa trên nghi thức văn hóa của một Triều Đại đặt ra, và cũng ảnh hưởng do nghi thức của từng miền vùng phong tục tập quán địa phương nơi ở đó ... vv. Có những nơi vùng miền nghi thức để tang còn rườm rà, thời nay khoa học không cho phép vì không tốt cho sức khoẻ gia đình và cộng đồng.

Các nghi thức xưa và nay một số đã dần thay đổi để thích nghi với xã hội hiện đại, nhưng cũng không đánh mất đi giá trị văn hóa của dân tộc. Ví dụ: Xưa để tang Cha hoặc Mẹ, dù có làm Quan trong triều lệ được nghỉ 3 năm về quê ở nhà chịu tang vẫn được hưởng lương hưởng bổng lộc.... nay thì?. Nhưng thời nay dù làm Quan hay làm công nhân, chịu tang chỉ được nghỉ 3 ngày, sau đó chúng ta phải đi làm để không ảnh hưởng đến xã hội gia đình và công việc!

Còn việc xả tang trong tâm linh có ý nghĩa gì cho người sống, có ích gì cho người đã mất? Thời gian xả tang có ý nghĩa nhất là trong khoảng 49 ngày tính từ lúc mất, nhà Phật gọi đây là thời gian trung ấm. Vì chưa hết 49 ngày, người mất vẫn chưa đi vào lục Đạo luân hồi, các con cháu giữ tâm không tham sân si, làm thiện, làm lành, lánh dữ, không sát sanh, ăn chay trường, để giữ tâm thanh tịnh hồi hướng cho người mất. Nhờ công đức đó mà người mất không lạc vào đường ác cõi ác, được tái sanh cõi trời, cõi người, về nơi tịnh cảnh.

 Việc lễ xả tang tốt nhất của người tu là sau tuần trung ấm, trong 49 ngày không đến nơi ồn ào để tâm không vướng mắc vào thị phi, không đến chỗ ca hát múa vui là để tâm được thanh tịnh. Ăn chay trường đủ 49 ngày không sát sanh, không nói lời ác khẩu, không hại người, hại vật. Như thời nay thì không xem ti vi, dùng điện thoại thì không vào mạng để tâm thanh tịnh trong thời gian 49 ngày. Tâm vẫn nghĩ ác làm ác, vẫn tham sân si, hại người hại vật, cho dù chúng ta có để tang đến 3 năm hay 9 năm thì việc để tang đó không có ý nghĩa bằng để tang trong 49 ngày. Hãy tu tâm tích đức để hồi hướng cho chân linh người mất.

Tục để tang xưa là khi người mới mất thờ riêng một ban thờ, sau 3 năm mới quy chung vào bát nhang cùng gia tiên. Người xưa cho rằng chưa cải cát, chưa tắm rửa hài cốt thì linh hồn chưa được sạch sẽ phải thờ riêng. Nhưng ngày nay vì hoàn cảnh công việc gia đình không phù hợp, không đủ chỗ để thờ riêng nhiều ban thờ. Nên sau lễ cúng 49 ngày có người rút chân nhang cho vào bát nhang gia tiên, cũng có người thì bốc riêng một bát nhang để chung ban. Sau khi cải cát thì quy vào cùng bát nhang gia tiên, còn trường hợp mang đi hỏa táng không phải cải cát nữa thì sau 49 ngày là cho vào thờ chung cùng bát nhang gia tiên luôn.

Các nghi thức trong Đạo Mẫu nhiều vấn đề còn chưa có quy chuẩn chung. Vạn sự còn do tâm người Thầy dẫn Đạo miễn sao cho phù hợp thấu tình đạt lý, để khỏi bị thiên hạ rèm pha, làm đệ tử không hiểu, hoang mang lo lắng bất an nghi hoặc mà loạn tâm khó tu. Khi Thầy của mình giải thích mà đệ tải hiểu ra các vấn đề mình đang thắc mắc, khi hiểu rồi thì tâm sẽ vững vàng hơn trên con đường Đạo, dù có bị thị phi, tâm cũng không lung lay! đó gọi là vạn sự do tâm là như vậy.

Người xưa có câu: "Trẻ đám ma, già đám cỗ " ý nói là: Người còn trẻ mà mất là tang sự đau buồn cho gia đình, còn người già mất ở đây chỉ coi như đám cỗ không quá đau buồn đó là quy luật tự nhiên. Nên nhà Phật cũng kiêng kị khi người mới mất không nên khóc lóc sầu thảm để người mất không lưu luyến vương vấn người thân, không lưu luyến trần gian, dễ siêu thoát hơn. Vậy mất như nào gọi là trẻ và như nào gọi là đã già? Người xưa cho rằng 70 tuổi được gọi là thọ nên có câu: "Nhân sinh thất thập cổ lai hy" Thế nên việc kiêng tang sự và xả tang còn phụ thuộc vào tang sự thọ yểu của người mất, và cách tu.... Việc xả tang ít nhất cũng phải qua tuần trung ấm.

 Đệ tải biên chép lại lời giảng đạo của Đồng thầy Huyền Tích